İnternetin yaşamımıza girmesinin ardından bir çok sektörde değişim yaşandı. Bu değişimin en çok hissedildiği sektörlerden biri de turizm oldu. Eskiden bir masa, bir kasa olarak biraz da hafife alınarak değerlendirilen seyahat acenteliğinin artık masaya da, kasaya da ihtiyaç duymadığı günlere geldik.

Ama ne dün ve ne de bugün seyahat acenteliğinin önemi azalmadı. İnternet gelecek, seyahat acenteliği tarihe karışacak diyenlerin de beklentisi boş çıktı. Bugün turizmin ana kaynak pazarı olan Almanya, İngiltere ve Rusya gibi ülkelerde paket tur satışlarının hala yarısına yakını ya da fazlası seyahat acenteleri üzerinden satılıyor.

Ama seyahat acenteliği de değişiyor.

Son yıllarda, özellikle de pandemi sonrasında yeni bir kavram ya da iş tanımı ortaya çıktı. Mobil Seyahat Danışmanlığı, ya da Bağımsız Seyahat Danışmanlığı.

Bağımsız seyahat danışmanlığı nedir?

Bağımsız seyahat danışmanı, bir ofise bağlı olmadan, kendi adına çalışan, ancak genellikle büyük bir acentenin veya seyahat markasının altyapısını kullanan profesyonel olarak tanımlanıyor. 

Bu modelde danışman: Bir acenteye bağımlı değildir, kendi kararlarını kendisi verir. Çalışma saatlerini kendi belirler. Müşteri ilişkilerini birebir yönetir. Komisyon esaslı çalışır. Tur operatörlerine karşı tarafsızdır; müşteriye en uygun çözümü sunar. Bağımsızlığın vurgulanması, danışmanın müşteriye "tek bir tur operatörünün ürününü satmak zorunda olmadığı" mesajını verir. Buna elbette, sadece paket tur ya da otel değil, havayolu biletleme, toplantı ve etkinlik organizasyonları gibi alanlar da eklenebilir.

Bu modelin neden tercih edildiğini uzun uzun anlatmaya gerek yok kuşkusuz. İlk akla gelenler, Evden çalışma trendi, Dijital araçlarla uzaktan hizmet kolaylığı, Giriş maliyetinin düşük olması gibi nedenler sayılabilir.

Seyahat danışmanlığının yaygınlaştığı kaynak pazarlar

Birleşik Krallık (İngiltere) – Dünyanın en gelişmiş modeli

İngiltere, bağımsız seyahat danışmanlığı sisteminin doğduğu ve en geliştiği pazarlardan biridir.
Buradaki sistem:

Homeworking travel agents
Travel Counsellors
Hays Travel Independence Group
gibi büyük yapılar üzerinden yürür.

Bu ülkede bağımsız danışmanların pazar payı bazı segmentlerde %20–30’a ulaşmıştır.

Almanya, Avusturya, İsviçre – Çok hızlı büyüyen pazar

Bu modelin Avrupa’daki en güçlü olduğu bölge Almanya merkezlidir.
Almanya’da özellikle:

RITA AG
Mein Urlaubsglück
Amondo
TVG / Sonnenklar.TV
RTK / Mein Reisebüro
gibi yapılar yüzlerce bağımsız danışmanı bünyelerinde barındırıyor.

Almanya’da mobil / bağımsız danışmanların sayısı her yıl çift haneli büyüyor.

Amerika Birleşik Devletleri – En büyük pazar

ABD’de bağımsız seyahat danışmanlığı çok uzun süredir var ve sektörün en büyük bölümünü oluşturuyor.
Yaklaşık 70.000'den fazla bağımsız danışmanın olduğu tahmin ediliyor.

Bunun nedeni: Komisyonla çalışmanın kültürel olarak yaygın olması, Evden çalışma modelinin normalleşmesi, Franchise ve host-agency sistemlerinin çok gelişmiş olması
(Ör: Travel Leaders, Virtuoso, Nexion Travel Group)

Kanada

ABD modeli Kanada’da da neredeyse aynen uygulanıyor.
Host-travel agency sistemi çok yaygın.
Birçok danışman evden veya çevrim içi çalışıyor.

Avustralya ve Yeni Zelanda

Bu bölgede de bağımsız danışmanlık son derece yaygın.
Flight Centre gibi dev şirketlerin bile "home based travel agent" sistemleri bulunuyor.

Fransa, İspanya, İtalya – Yükselen pazarlar

Batı Avrupa'nın büyük kısmında model hızla büyüyor, özellikle pandemi sonrası hız kazandı.

Modelin daha az yaygın olduğu ama büyüyen ülkeler

Polonya, Çekya, Rusya

Alman Amando'nun Antalya'daki yıllık toplantısına 150 seyahat danışmanı katıldı

Bu arada 14–18 Kasım tarihleri arasında 150 katılımcı, bu yılki Amondo yıllık toplantısı için Antalya’daki Limak Lara Deluxe Hotel & Resort’te bir araya geldi. fvw'de yer alan habere göre etkinlik kapsamında RITA AG CEO’su Kurt Koch, yeni DRV Başkanı Albin Loidl ile bir söyleşi gerçekleştirdi. Görüşmede, son yıllarda mobil seyahat satışlarının gelişimi ele alındı.

"Mobil Seyahat Danışmanlığı" kavramı “Bağımsız Seyahat Danışmanlığı” olarak değiştiriliyor

Koch, “Mobil Seyahat Danışmanlığı” kavramının 2026 Ocak ayından itibaren “Bağımsız Seyahat Danışmanlığı” olarak değiştirileceğini açıkladı. Koch, şu değerlendirmeyi yaptı: “Mobil kelimesi, bir zamanlar ‘sabit’ seyahat acentelerine karşı bir ayrıştırma amacıyla kullanılıyordu. Bu, yalnızca sektör profesyonelleri için anlam ifade ediyor. Müşteriler açısından bir karşılığı yok. Bizim için çok daha önemli olan, ‘bağımsız’ kelimesiyle müşterilerimizin yanında olduğumuzu vurgulamak. Biz, tur operatörlerinden bağımsız danışmanlık veriyoruz ve zaman ya da mekânla sınırlı değiliz. Bunu tüm markalarımızda daha güçlü şekilde öne çıkaracağız.”
Koch ayrıca “mobil” kelimesinin 2026’dan sonra yalnızca ikincil düzeyde kullanılacağını belirtti.

Toplantıda yapılan sunumların odağında, katılan 25 iş ortağının ürün tanıtımlarının yanı sıra Yapay Zekâ ve şirketin kendi Mikro Öğrenme (Micro-Learning) platformunun yeniden yapılandırılması yer aldı.

Yeni Mikro Öğrenme platformu, artık Rita uygulaması adıyla uygulama mağazalarında yerini aldı ve kullanıcıların mobil cihazları üzerinden bireysel eğitim almasına olanak sağlıyor.

Loidl ve Koch, bağımsız seyahat danışmanlarını kendi iş süreçlerinde yapay zekâ araçlarını aktif şekilde kullanmaya çağırdı. Koch şu açıklamayı yaptı: “Merkez olarak sizi kapsamlı yapay zekâ çözümleriyle destekleyeceğiz. Böylece sorularınıza daha hızlı ve kolay yanıt bulabileceksiniz. Ancak müşterilere yönelik iletişimde hepimiz tamamen kişisel kalmaya ve yapay zekâ kullanmamaya devam edeceğiz.”

Ayrıca RITA AG çatısı altındaki markaların yıllık toplantılarının daha entegre bir yapıya kavuşturulacağı da duyuruldu. Buna göre:

Mein Urlaubsglück yıllık toplantısı: 18–22 Nisan 2026, Amondo yıllık toplantısı: 22–26 Nisan 2026
Her iki etkinlik de Türkiye Ege Bölgesi'nde, İzmir’deki Club Marvy’de gerçekleştirilecek.

Koch açıklamasında şunları söyledi: “Bu kararla iş ortaklarımızın en önemli dileklerinden birini yerine getiriyoruz. Böylece gelecek yıldan itibaren, iş ortaklarımız yalnızca tek bir geliş-gidişle 300’den fazla katılımcının yer aldığı iki toplantıda ürün ve yeniliklerini sunma fırsatına sahip olacak.”

Türkiye'de durum ne?

Türkiye'de seyahat danışmanlığı diye bir kavram henüz yok. Varsa da yasal olarak kullanılamıyor. Seyahat acentası olmanın kuralları belli ve oldukça sıkı. Belgeli seyahat acentası sayısının 15 bin üzerinde olduğu da biliniyor. Ancak, özellikle pandemi sonrasında seyahat acentalarının hiç de azımsanmayacak kısmının ev ofise döndüğü, yine bunların bir bölümünün de aktivitesini tümüyle yitirdiği de bir gerçek.

Peki Türkiye'de yasal mevzuatın içine, daha esnek çalışma modelini esas alan bir seyahat danışmanlığı eklenemez mi? Eskiden biz bu konuları TÜRSAB TUrizm dergisi'ni yayınladığımız dönemde dergide tartışırdık. Hatta derginin bir de "Gugukçu" köşesi vardı. Şimdi ben burada "Gugukçu" rolünü üstlenip sorayım da sevgili hukukçularımız yanıt versin. Seyahat Türkiye'de de giderek lüks kategorisinden çıkıp hızla ihtiyaç kategorisine evriliyor ve kitleselleşiyor. İnternetin, OTA'ların dünyasında artık herkes kendi seyahatini kendisi orgenize etmeyi tercih ediyor ama öte yandan OTA'lardan alınan hizmetlerden yandım Allah diyenlerin sayısı da az değil. O zaman seyahat danışmanları devreye giremez mi? Onların aracılığı ile ve küçük bir komisyon ile bu hizmetleri doğru şekilde ve doğru yerden almaları sağlansa iyi olmaz mı? 

Hadi buyurun!

Halim Bulutoğlu