Türkiye’nin Kuzeyinde, Karadeniz’den komşusu Rusya ve Ukrayna anlamsız bir savaşın içinde yıkıma uğramaktadırlar. Savaş, her ne kadar, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali gibi seyretse de ABD’nin azmettirici olduğu, pek dillendirilemese de, uluslararası kamuoyunun malumudur. 

Hazin savaş, beklentilerin aksine, uzayacak görünmektedir. Ukrayna’yı harabeye çevirip çok canlar alan acımasız süreç Rusya halkını da büyük sıkıntılara sokmaktadır. Bir anda kendilerini beklenmedik bir pozisyonda bulan 150 milyonluk halk şaşkınlık içindedir. Her iki ülkeden de imkanı olanlar başka ülkelere göç etme yollarında çetin bir mücadele vermektedirler. Rusya ve Ukrayna’dan ayrılan mültecilerin bir destinasyonu da Türkiye/Antalya’dır. 

Bugün savaşın içinde olan iki ülke Türkiye’nin 2021 yılında en çok turist aldığı ilk üç ülkeden ikisidir. Üstelik Rus ve Ukraynalı turistler ikinci sıradaki Alman turistler ile birlikte uzun konaklama yapan dolayısıyla kişi başı daha fazla gelir bırakan turistlerdir. Bu üç ülke 2021 yılında Türkiye’ye misafir olan (dışarda ikametli Türk vatandaşları dahil) 30 Milyon turistin %33’nü oluşturmakla beraber sağlanan incoming gelirinin belki de %60’nı üretmektedirler. Türkiye’nin 2021 İncoming gelirleri 24.482.300.000 $ olduğuna göre Rus ve Ukrayna pazarının kaybı sadece turizm gelirlerinde Türkiye’ye 10 Milyar $’a ulaşacak bir zarara sebep olabilecek demektir. (Bütün rakamlar Kültür ve Turizm Bakanlığı kaynaklıdır.)

              Türkiye’nin, turizm ve ticaret açısından, taraf olmadığı Rusya Ukrayna savaşında zarara uğrayacak ülkelerin başında yer aldığı kesindir. Savaşın etkileri Avrupa’ya ve Ortadoğu’ya, biraz da Güney Asya’ya yansıyacaktır. Küresel ticaretin etkileneceği, Dünya ekonomisinin daralacağı ilgili kurumların raporları ile beyan edilmektedir.

              Rusya Ukrayna Savaşının Kazananı Kimdir? 

              Rusya Ukrayna savaşının kazananı kimdir sorusuna en kolay cevap azmettiricisinin kim olduğuna bakmakla bulunabilir. Görünen o dur ki bu savaştan en az etkilenecek bölge Kuzey Amerika’dır. Avustralya ve Polinezya da savaşı hissetmeyebilir. ABD ve Kanada’nın kazanacağı ise kesindir. Bu durumu bir anekdot ile açıklamak isterim;

              Seksenli yılların ilk yarısında Mülkiye’de öğrenci iken değerli uluslararası politika hocamız Sn. Prof. Dr. Türkkaya Ataöv dersinde Dünya’yı yönetenin ABD olduğunu söylemiş idi. Hocaya soru sormak cesaret isterdi. Cahilliğin verdiği güç ile hocamıza “peki ABD’yi kim yönetiyor” diye sormuştum. Hoca’nın cevabı ise “ABD’yi Kaliforniya Oligarşisi yönetir” olmuştu. Kaliforniya oligarşisinin de uçaklar, uçak gemileri, nükleer denizaltılar, kıtalararası balistik füze gibi büyük silah üreticileri olduğunu açıklamış idi. Ayrıca bir anekdotla biz talebelerinin hafızalarını pekiştirmişti. Oligarşinin bir toplantısında, o günlerde Kaliforniya valiliğine aday olan, artist Ronald Reagan getirilir ve davetlilere “bayanlar baylar size geleceğin ABD başkanını tanıştırıyoruz” diye takdim edilir. Gerçekten de silahsızlanma antlaşmalarını (SALT) imzalayan Başkan Jimmy Carter geleneksel olarak iki dönem süren ABD başkanlığını ilk dönem sonunda kaybeder ve Ronald Reagan başkan olur. Başkan Reagan’ın daha ilk ayında başlattığı en önemli işi ise MX füzeleri projesini imzalamak olur. Tren yollarında gezinen bu silah sistemi Rusya’yı uzaydan vurabilecek çok başlıklı nükleer füzeler taşıyordu ve düşman tarafından bulunup vurulması düşük bir ihtimaldi. Füzeler onar adet nükleer başlık taşıyordu ve başlıkların her biri ayrı bir hedefe yönlendirilebiliyordu. Bir füzeyle on büyük şehri yok etmek mümkündü. O zaman yıldız savaşları projesi olarak adlandırılan sistemin maliyeti 90 Milyar $ idi.

              ABD’de silah imalatçıları ile Cumhuriyetçi Partinin arası Demokratlardan daha iyidir. Ama ABD’nin çıkarları için Demokratlar da silahçılar ile yeteri kadar sıkı fıkıdır. 2020 yılında en çok ihale alan ABD’nin on büyük silah imalatçıları; 

                Bu arada ABD’nin savunma ihaleleri 2020 yılında 447 Milyar $ iken 2021 yılında 42 Milyar $ artış ile 489 Milyar $ olmuştur. 2022 Savunma bütçesi ise 753 Milyar $ olarak talep edilmiş fakat 1 Trilyon $ a çıkması beklenmektedir. Savunma sanayinde üretim yapan firmaların toplam istihdamı bilinmese de ilk onda yer alan firmaların toplam çalışanı 700.000 kişiyi bulmaktadır. Yan sanayi ile bu rakamın ne kadar artacağı tahmin edilebilir.

              Yüksek teknoloji üreten yukardaki şirketler Dünya’nın en iyi eğitimli mühendislerini en iyi maaşlarla istihdam ederler (300.000 $ yıl/brüt)  ve bu şirketlerin çoğu Kaliforniya’dadır. Dolayısıyla bu eyalet ABD’nin en zengin eyaletidir. Güçlü Amerikan orta direğinin üyeleri yukarda adı geçen şirketlerdeki gibi çalışanlardan oluşur. Bunlar saray gibi evler, lüks arabalar, 90-100.000 $’lık kolej taksitleri, milyon $’lık hisse yatırımı gibi talepleri doğururlar. Bu elit orta direği temsil eden grubun fikirleri de Forbes dergisi ile yayılır.

              ABD dış politikası da yukarda tanımladığımız grubun çıkarları doğrultusunda şekillenir. 

              Yaygın olarak yorumlandığı gibi Rusya Ukrayna savaşında ABD’nin hedefi Rusya değildir. Demir perde yıkıldıktan sonra Rusya, ABD için, Suudi Arabistan’dan farksız, doğal kaynakları olan bir ülkedir. Bir de Rusya’dan aldığı ar-ge hizmeti vardır. ABD bu hizmeti tüm Dünya’dan almaktadır. Uzay taşımacılığında Rusya’yı kullanmaktadır, vs. Rakibi değildir.

              ABD’nin rakibi kendisininkine benzer malları üreten, gün geçtikçe gelişen ve büyüyen, Dünya’nın medeniyet ve güven beşiği olan Avrupa Birliğidir. 2014 Kırım krizinde de ABD AB’yi Rusya’nın üzerine sürmüş fakat Sn. Angela Merkel’in dirayetli duruşu ile başarılı olamamıştı. ABD şimdi yine aynı hamleyi yapmış ve başarmış gibi gözükse de Alman dışişleri dirayetini ve sağduyusunu göstermektedir. Henüz savaş AB’ne sıçramamıştır. ABD silah sermayesine rakip olan AB firmaları yerindedir. Fakat yaşanan savaş sonrası AB’nin pahalı silah siparişleri gelmeye başlamıştır. Önümüzdeki beş, on yıl uçak, büyük füze, gemi (ABD’nin son Ford sınıfı uçak gemisi siparişine ödediği rakam 13 Milyar $’dır) siparişleri Avrupa’dan ABD’ye akacaktır.

              ABD başkanı Sn. Donald Trump görevdeyken yaptığı Avrupa gezisinde AB üyelerine “pamuk eller cebe, ben sizi bedava koruyamam” demişti. Görev süresi kısa sürdü, siparişlerin meyvesini Sn. Joe Biden toplayacak gözükmektedir.

              Savaştan Etkilenen Akdeniz, Ortadoğu ve Güney Asya Turizm Destinasyonu Ülkelerin Dış Politikalardaki Gelişmeleri Tersine Çevirecek Gücü Var Mıdır?

              Net cevap; yoktur. Çünkü Kaliforniya Oligarşisi gibi güçlü, etkin bir örgütleri, birlikleri ya da uluslararası antlaşmaları yoktur. Maalesef Üçüncü Dünya Ülkeleri kendi haklarını koruyacak organizasyonlar kurmakta çok başarısızdırlar. Zaten zengin Batı fakirlerin bu tarz girişimlerini de hemen manipüle eder. Atatürk dönemi Türk dış politikası ile kurulan Bağdat Paktı, Sadabat Paktı gibi bölgesel işbirliği organizasyonlarını kurmak ve etkin olarak çalıştırmak bugün daha zordur. Avrupa Birliği bile küresel sermayenin hedefi olduktan sonra fakirlerin birliklerinin işi hiç kolay değildir.

              Aslında turizm sektörü çalışanlarının sayısı silah sektörünün kat be kat üstündedir. Dünya’daki her onbir istihdamdan biri turizm sektörü kaynaklıdır. Turizm donanmasının gemi sayısı ve yatırım tutarı savaş gemilerinden ilerdedir. Uçak sayısında da sivillerin üstünlüğü vardır. 

Fakat sözü geçen silahçılardır.