Pandemiden en ağır darbeyi alan havayolu şirketlerinin devlet eliyle kurtarılması tartışılıyor.

Bu tartışmada düşük maliyetli (ucuzcu) havayolu şirketi İrlandalı RyanAir, yaşama şansı olmayan havayolu şirketlerinin devlet eliyle kurtarılmasına itiraz ediyor.

AB’den iki farklı karar

RyanAir Almanya’nın devlet kanalından Condor ve Lufthansa havayollarına sağlanan yardımlara karşı çıkmış, daha sonra İspanyol Air Europa ve İtalyan Alitalia olayını da kurtulma şansı olmayan şirketlerin devlet eliyle kurtarılmasının haksız rekabete neden olduğu gerekçesiyle konuyu AB’ye taşımıştı.

Pandemiden önce de… 

AB’den konuyla ilgili iki farklı karar çıktı.

AB komisyonu İspanyol Air Europa’nın kurtarılması için devletin sağlayacağı krediye onay verirken İtalyan Alitalia için yapılacak işlemi reddetti.

Kurtulma şansları yok

Avrupa Adalet Komisyonu Air Europa’yı kurtarma operasyonunu yasalara uygun bulup İspanya devletinin yapacağı yardımı onayladığı halde şirketin kurtulma şansı olmadığını belirtiyor.

Buna gerekçe olarak da şirkete sağlanacak parasal desteğin 6 yıl içinde geri ödenmesi gerektiği, havacılığın genel durumu ve şirketin özel durumu dikkate alındığında bunun olanaksız olduğu savunuluyor.

Air Europa’ya kamu yönetimi eliyle Stratejik Şirketlerin Ödeme Gücünü Destekleme Fonu (SEPI) üzerinden Kasım 2020'de 475 milyon Avro kredi sağlandığı buna rağmen şirket kurtulamadığına dikkat çekiliyor.

RyanAir CEO'su Eddie Wilson, İspanya’nın başkenti Madrid'de düzenlediği basın toplantısında, "işleri bozulduğunda bir şirkete yatırım yapmaya devam edilmesini anlamak zor" dedi. Wilson, söz konusu havayollarının pandemiden önce zaten kritik bir durumda olduğunu bu durumda devlet eliyle kurtarılmalarının haksız rekabete neden olacağı gibi gereksiz olduğunu söyledi.

AB, Alitalia için kurallara aykırı dedi

İspanya’nın Air Europa’sının kurtarılmasına onay veren AB, İtalya’nın ulusal havayolu şirketi Alitalia’ya yapılan 900 milyon Euro kamu yardımı, kamu destek kurallarına uygun bulmadı. 

Avrupa Birliği Komisyonu'nun rekabetten sorumlu komiseri Margrethe Vestegar, İtalya’nın bu nedenle Alitalia’dan bu parayı faiziyle geri alması gerektiğini söyledi.

Vestager, amacın Avrupa hava taşımacılığı sektörüne adil rekabet koşullarını geri getirmek olduğunu belirtti.

İtalya’nın defalarca kamu desteği sağladığı Alitalia, Mayıs 2017'de 600 milyon, birkaç ay sonra da 300 milyon Euro kredi almıştı.

İtalya’nın bayrak taşıyıcı havayolu şirketi 2008'den bu yana zarar ediyor.

Bu arada, devlete ait yeni havayolu şirketi Italia Trasporto Aereo'nun (ITA) ilk uçuşlarının 15 Ekim'de yapılması planlanıyor. 

AB Komisyonu'na göre ITA, Alitalia'nın ekonomik halefi değil ve bu nedenle 900 milyon Euro’yu geri ödemek zorunda bulunmuyor.