Türk Döner Birliği Udofed, Avrupa Birliği'nde döner kebap için geçerli olacak ortak kurallar talebinden geri adım attı. Eğer Brüksel bu başvuruyu kabul etseydi, AB’deki tüm döner restoranları belirli tarif kurallarına uymak zorunda kalacaktı.

Döner Artık Olduğu Gibi Kalacak

Döner – şu anki tüm çeşitleriyle – Avrupa’da eskisi gibi kalabilecek ve hala “döner” olarak adlandırılabilecek. Bu, yaklaşık üç yıl süren bir tartışmanın ardından netlik kazandı.

Merkezi İstanbul’da bulunan “Uluslararası Döner Federasyonu” (Udofed), döner kebabı AB’de “geleneksel garanti altına alınmış özel ürün” (GTS) olarak tescil ettirme başvurusunu geri çekti.

AB Komisyonu sözcüsü, ARD Brüksel stüdyosuna yaptığı açıklamada: “Döner’in ‘garantili geleneksel ürün’ olarak tescili başvurusu 23 Eylül 2025’te geri çekilmiştir. Bu da başvuru sürecinin otomatik olarak sonlandığı anlamına gelir,” dedi.

Bu durum, dönerin AB’nin koruma altına alınmış yaklaşık 90 ürünü arasına giremeyeceği anlamına geliyor (örnekler: Şvabya eriştesi – Spätzle, Serrano jambonu, Mozzarella peyniri).

Tavuk ve Vejetaryen Döner Yasaklanacaktı

Udofed’in önerdiği kriterler oldukça katıydı. Planlanan kurallar kapsamında sadece: Kuzu eti ya da en az 16 aylık dana eti, 2-5 cm kalınlığında dilimlenmiş, 55 cm uzunluğunda döner bıçağı ile kesilmiş etler kullanılabilecekti.

Bu durumda, Almanya’da yaygın olan:

Tavuk döner
Vejetaryen döner
Kıyma döner
Farklı soslar ve malzemeler
gibi birçok çeşidin “döner” adını taşıması yasaklanacaktı.

“Kimseye zarar vermek istemedik”

Udofed’in danışmanı Huriye Özener, bu katı kuralların kötü niyetli olmadığını belirtti: “Amacımız sadece dönerin Türkiye kökenli olduğunu kabul ettirmekti. Almanya pazarına zarar vermek gibi bir niyetimiz yoktu.”

Almanya: Avrupa'nın Döner Başkenti

Avrupa’da her gün yaklaşık 400 ton döner üretiliyor.

Döner sektörü yılda yaklaşık 3,5 milyar euro ciro yapıyor.

Bunun 2,5 milyar eurosu Almanya’da gerçekleşiyor.

DEHOGA (Alman Otel ve Gastronomi Birliği) ve ATDID (Avrupa Türk Döner Üreticileri Derneği), Brüksel'e resmi itirazlar göndermişti.

DEHOGA'nın açıklaması: “Geleneksel ürün statüsü, hem işletmeler hem de tüketiciler için büyük sorunlar yaratacaktı. Menü isimlerinden hukuki belirsizliklere kadar birçok karmaşa doğacaktı. Şimdi dönerin çeşitliliği Almanya’da korunmuş oldu – milyonlarca insanın sevdiği haliyle.”

Dönerin Evrimi ve Ulusal Kimlik

Avrupa Parlamentosu’ndan Marion Walsmann (CDU): “Dönerin kökeni Türkiye olsa da, Almanya’ya Türk göçmenler tarafından getirildi ve burada farklı çeşitlerle neredeyse ulusal yemek haline geldi.”

Yeşiller Partisi’nden Anna Cavazzini: “Döner yıllar içinde çok yaratıcı şekilde değişti. Bu nedenle artık tek bir ‘orijinal tarif’ üzerinden telif koymak mantıklı değil. Bu başvurunun reddedilmesi doğru karar.”

Döner Tartışması Ne Anlama Geliyor?

Bu olay sadece bir formalite değildi. AB’de “geleneksel garantili ürün” statüsü, tüketicilere bekledikleri kaliteyi garanti etme amacı taşıyor. Ancak dönerin farklı kültürlerde gelişen modern çeşitleri düşünüldüğünde, bu tür bir standart uygulamanın fazla katı ve gerçek dışı olacağı ortaya çıktı.