Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde olan ve 21 Ağustos 2020 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle cami statüsüne çevrilen İstanbul'daki Kariye Müzesi Camii olarak ibadete açıldı.

Dünden bugüne Kariye

İnşasından sonra uzun yıllar kilise olarak kullanılan yapı, II. Beyazid döneminde Sadrazam Hadım Ali Paşa (Atik Ali Paşa) tarafından camiye çevrildi.

1948 yılında dönemin Müzeler İdaresine bağlanarak müze haline getirilen Kariye, 1 Ağustos 2020 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yeniden cami oldu.

İstanbul'un 1453 yılındaki fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet'in emriyle Khora Kilisesi'ndeki mozaikler, freskler korundu ve bu eserler sıvayla kapandı.

2. Bayezid tarafından camiye çevrilen yapıya minare eklendi. 29 Ağustos 1945 yılında Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararıyla ise Kariye Camii, Kariye Müzesi'ne çevrildi. Sıvayla kapanmış olan mozaikler ve freskler tekrar ziyaretçiler için açıldı.

Farklı dönemlerde çeşitli yapılandırma süreçlerinden geçen mekan, 21 Ağustos 2020 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi doğrultusunda ise yeniden cami statüsüne çevrildi. Kariye Camii'nde bugün itibarıyla da cemaatle namaz kılınmaya başlandı.

Sanat tarihçisi Hayri Fehmi Yılmaz, mekanın İstanbul'un en enteresan, çok katmanlı kültür varlıklarından birisi olduğunu söyledi.

Yılmaz, mekanın geçmişinin 6. yüzyıla dayandığına işaret ederek, "Buradaki yapılar, 11. ve 12. yüzyılda elden geçmiş, 14. yüzyılda neredeyse birçok bölümü yeniden inşa edilmiş ve bugünkü haline gelmiş. Theodoros Metokhites isimli çok meşhur bir Bizans aydını, devlet adamı bu işi gerçekleştirmiş." dedi.

Kariye Cami'nin Bizans sanatı adına çok önemli bir yapı olduğunun altını çizen Yılmaz, "Duvarlarındaki, ibadethanenin giriş bölümlerindeki mozaikler ve Metokhites'in kendisi için hazırladığı mezar bölümündeki freskolar, dünya sanat tarihi için çok çok kıymetli hatıralar." ifadesini kullandı.

Yazar Burak Kızıldaş da Kariye için şu bilgileri verdi:

"Ayasofya'dan aslında mana bakımından daha da büyük bir yer. Çünkü burası, okuma bilmeyen Hristiyanlar, Hristiyanlık tarihini öğrensin diye yapılan bir mabet. Mesela burada Meryem annemizin vefat sahnesi var. O İncil'de bile bulunmuyor. Buradaki bazı freskler, İncil'de bile olmayan bazı sahneleri kapsıyor. Ortodoks Hristiyanların hac merkezlerinden birisi, kutsal bir yer. Aynı zamanda Osmanlı'nın kılıç hakkı burası. İstanbul'un fethinden sonra cemaati kalmayınca 2. Bayezid döneminde camiye çevrilen bir yapı."