Los Angeles – Katar merkezli havayolu devi Qatar Airways, iki yıl önce gerçekleşen trajik bir uçuş kazasının ardından Kaliforniya eyaletinde açılan haksız ölüm davasıyla yargı önünde hesap vermeye hazırlanıyor. Güney Kaliforniya'da yaşayan emekli kardiyolog Dr. Asoka Jayaweera'nın (85) ölümü, havayolunun diyet kısıtlamalarını ihmal ettiği iddiasıyla uluslararası bir skandala dönüştü. Ailenin dava dilekçesine göre, yolcu önceden rezervasyon yaptırdığı bitkisel bazlı yemeği alamayınca, servis edilen et içeren menüyü "etleri ayırarak" tüketmeye çalışırken boğulma krizi geçirdi ve bu durum, ölümcül bir akciğer enfeksiyonuna yol açtı.

Olay, 1 Ağustos 2023'te Los Angeles Uluslararası Havalimanı'ndan (LAX) kalkan ve Doha aktarmalı olarak Colombo'ya (Sri Lanka) gidecek Qatar Airways seferinde meydana geldi. Uçuşun yaklaşık 2,5 saatlik kısmında, kabin ekibi yemek servisine başladığında, Dr. Jayaweera'nın katı vejetaryen diyetine uygun olarak önceden sipariş ettiği menü stokta bulunmuyordu. Mürettebat, yolcuya standart etli yemeği sunarak "et kısımlarını kenara koyup yiyebileceğini" önerdi. Bu uyarıya rağmen, yemek sırasında boğazına kaçan bir parça gıdayla nefes almaya çalışan yaşlı doktor, hızla hayati tehlike sinyalleri vermeye başladı.

Dava belgelerine göre, Jayaweera'nın oksijen doygunluk seviyesi yüzde 69'a kadar geriledi – ki bu oran, normalin çok altında olup acil tıbbi müdahale gerektiren bir seviye olarak kabul ediliyor. Uçakta bulunan MedAire adlı uzaktan tıbbi destek servisi, kabin personeline anlık rehberlik sağladı; ancak yolcunun durumu stabil hale getirilemedi. Yaklaşık 3,5 saatlik bir bilinç kaybının ardından, uçak İskoçya'nın Edinburgh Havalimanı'na (EDI) zorunlu iniş yaptı. Hastaneye kaldırılan Dr. Jayaweera, aspirasyon pnömonisi –yani solunum yoluna kaçan gıdanın tetiklediği akciğer enfeksiyonu– nedeniyle 3 Ağustos 2023'te hayatını kaybetti.

Davanın en tartışmalı noktalarından biri, acil iniş kararındaki gecikme. Havayolu yetkilileri, uçağın Kuzey Kutbu üzerinde olduğu gerekçesiyle ABD kıtasına geri dönüşün imkansız olduğunu savundu. Ancak Jayaweera'nın oğlu Surya Jayaweera tarafından Kaliforniya federal mahkemesinde açılan dava, bu iddiayı yalanlıyor. Dilekçede, olayın ABD'nin Orta Batı bölgesi üzerinde, Wisconsin eyaleti civarında gerçekleştiği ve Minneapolis ya da Chicago gibi büyük havalimanlarında hızlı bir acil inişin mümkün olduğu vurgulanıyor. Aile, Qatar Airways'i "ihmal, yanlış yönlendirme ve yolcu güvenliğini riske atmakla" suçluyor; ayrıca Montreal Sözleşmesi kapsamında uluslararası havayolu sorumluluğuna dayanarak tazminat talep ediyor.

Qatar Airways, menü seçeneklerinde geniş bir yelpazeye sahip olduğunu savunuyor: Standart yemeklerin yanı sıra 19 özel diyet alternatifi sunan şirket, bunlardan yedisini tamamen et içermeyen kategorilere ayırıyor – vegan, Jain, Hindu ve lakto-ovo vejetaryen gibi. Bu seçenekler, dini ve kültürel hassasiyetleri gözeten yolcular için tasarlanmış olsa da, dava bu sistemin pratikte nasıl işlediği konusunda ciddi soru işaretleri yaratıyor. Havayolu yetkilileri, olayla ilgili henüz resmi bir açıklama yapmadı; ancak sektör uzmanları, bu tür davaların hava yolu şirketlerinin diyet taleplerini yönetme ve acil tıbbi protokollerini güçlendirme baskısını artırabileceğini belirtiyor.

Benzer trajediler, havacılık sektöründe nadir değil. Yakın zamanda Singapur Havayolları'nda kabuklu deniz ürünü alerjisi olan bir yolcunun istiridye içeren yemek servisi sonrası hastalanması, Frankfurt-New York seferini Paris'e acil indirtmişti. Yine Qatar Airways'te, bir yıl önce fıstık alerjisi olan bir yolcuya fındıklı dondurma ikram edilmesi, benzer bir paniğe yol açmıştı. Bu olaylar, yolcu hakları savunucularını harekete geçirerek, in-flight beslenme güvenliğinin daha sıkı denetlenmesini gündeme getiriyor.