Çileye dönen vize sorunu ve önlenemeyen kaçak göç olayına çözüm bulunamıyor.

Avrupa Birliği’nde (AB) iç sınırları kaldıran Schengen Anlaşması tartışılıyor.

Schengen sorunları tartışılırken sınır kontrollerinin geri gelebileceği konuşuluyor.

Kimi ülkeler kaçak göçle mücadele için sınır kontrollerine başvuruyor.

Domino etkisi

Almanya'nın Polonya ve Çekya sınırlarında mobil kontrollere başlaması üye ülkeler arasında iç sınırları kaldıran Schengen Anlaşması'nı tekrar tartışmaya açtı.

Uzmanlar bunun bir domino etkisi yaratabileceği konusunda uyarıyor.

Messina Üniversitesi Siyaset Bilimi Doçenti Eugenio Cusumano "Schengen Sınırlar Kanunu, üye devletlerin ulusal güvenliklerine yönelik ciddi bir tehdit durumunda, tedbirin son çare olarak gerekli olması ve geçici olması koşuluyla, sınır kontrollerini yeniden başlatmalarına izin vermektedir. Şu anda Schengen ülkeleri bu koşulları çok geniş yorumluyor" diyor.

Siyaset bilimciye göre bu durum bir "domino etkisi" yaratıyor ve sınır kontrollerine başlayan devletin komşu ülkeleri de onu örnek alıyor.

Cusumano "Sınır kontrollerinin geri getirilmesi, halka hükümetin göç konusunda sert olduğu yönünde bir sinyal olarak kullanılıyor" diyor ve bunun popülist duyguların yükseldiği bir dönemde çok çekici bir strateji olduğunu belirtiyor.

Avrupa Politikaları Merkezi Göç Programı Başkanı Alberto-Horst Neidhardt mevcut gelişmeleri "Schengen bölgesinin kırılganlığının bir başka örneği" olarak yorumluyor.

Yaklaşan seçimlerin malzemesi

Almanya ve şimdi de diğer üye ülkeler sınır kontrollerini yeniden başlatıyor. Bunun siyasi olmak üzere çeşitli nedenleri var. 

Neidhardt, "Özellikle de yerel ve ulusal düzeyde yaklaşan seçimler, merkezi hükümetler üzerinde baskı yaratıyor," sözlerini kullanıyor.

Schengen'nin temel ilkeleri

Schengen Anlaşması'nın temel ilkelerinden biri yurtaşların serbest dolaşım hakkına sahip olması, dolayısıyla ülkelerin iç sınırlarında kontrollerin olmaması.

Bununla birlikte, anlaşmada özellikle kamu düzeni veya iç güvenliğe yönelik bir tehdit söz konusu olduğunda, sınır kontrollerinin geçici olarak eski haline getirilmesini sağlayan maddeler bulunuyor.

2023 yılında en az yedi Schengen ülkesi bu hükümden yararlandı.

Schengen Anlaşması Haziran 1985'te beş ülke - Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg - tarafından Lüksemburg, Fransa ve Almanya sınırlarının birleştiği Moselle Nehri üzerinde Prenses Marie-Astrid gemisinde imzalandı.

Antlaşmaya en yakın yerleşim yeri olan Schengen'in adı verildi.

Daha sonra genişleyen Avrupa Birliği'nin neredeyse tüm ülkelerinin yanı sıra İsviçre, İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn da katıldı.

İrlanda, İngiltere ile yaptığı ayrı bir anlaşma nedeniyle Schengen'e katılamadı.

İki AB ülkesi - Bulgaristan ve Romanya - Schengen grubuna katılabilmek için 15 yılı aşkın bir süredir bekliyor.

Hollanda ve Avusturya, "Balkan rotası" olarak adlandırılan güzergah üzerinden Avrupa'ya seyahat eden çok sayıda göçmenin AB'ye giriş yaptığı rota olduklarını söyleyerek Bulgaristan ve Romanya'nın katılımını engelliyor.