Fransa, Türkiye’nin en önemli kaynak pazarlarından biriydi. Hatta Türkiye’de Anadolu turlarıyla birlikte, resort ya da sejour turizmin de Fransa ile başladığı bile söylenebilir. 

Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Projesi kapsamında Alanyalı ve Kuşadalı turizmcilerle yapılan görüşmelerin hemen tamamında, bölgelerindeki ilk turist gruplarının Fransızlar olduğu konusunda açıklamalar yer alıyor. Alanya’da 1950’lerin sonu, 60’ların başında Fransız turistlerin gelmeye başladıkları, Merkez ve çevresindeki az sayıda otelde konakladıkları bilgisi paylaşılıyor. Ortalama üç haftalık Anadolu turlarının ilk iki haftasında Anadolu circuit denilen Anadolu turlarına, kalan bir hafta ya da daha az sürenin ise deniz -dinlenme amaçlı konaklamalı turlarının olduğu, Kapadokya sonrası Alanya’nın, Efes sonrası da Ege’de Kuşadası ile daha sonraları Özdere-Seferihisar hattındaki otellerin, hatta kuzeyde Ayvalık’a kadar bu konaklamaların değiştiği biliniyor.

Kuşadası’nda turizmin başlangıcı da bu kapsamda Fransız gruplarına bağlanıyor.

1980’li yıllarda kitle turizminin başlaması, güneyde Almanlar, batıda ise esas olarak Fransızlar ve sonraları İngilizlerle gerçekleşiyor. Fransız tatilcilerin o dönemde Fransa’da yerleşik Türkiye kökenli ilk tur operatörlerinden Club Marmara, Fram, daha sonraları Pascha ve Gürkay turizm ile, Alanya ve çevresinde de Cosmovel ile gerçekleştiğine ilişkin tanıklıklar yine bu sözlü tarih anlatılarında karşımıza çıkıyor. 

Kitle turizminin ayrılmaz parçası olan charter seferlerinin de Antalya ile birlikte, hatta daha önce İzmir Havalimanı'nın kullanıldığı yine bilinenler arasında. 

1960’larda daha küçük volümlerle başlayan, 1980’lerden itibaren ise yüzbinleri bulan ve 1991-92 Körfez krizine kadar da devam eden yıllar, turizmin en parlak dönemi diye nitelendiriliyor. Seyahat acentalarının iyi para kazandık dediği yıllar bunlar. 

Fransızlar'ın efsanevi Club Med zinciri, Türkiye’de önce Ege bölgesinde, Foça ve Kuşadası’nda, arkasından da Antalya’da, Kemer’de kuruluyor. Bir çok otelci, turizm çalışanı buralardan yetişiyor. 

Gerileyen ve gündemden düşen Fransa 

Körfez kriziyle birlikte işler değişiyor. Fransa pazarı için tam bir darbe oluyor. Kitle turizminde Körfez krizi sonrası Almanya pazarı toparlanıyor, ardından Rusya açılıyor ve Antalya bu iki kaynak pazarın ilgisinin Türkiye spesiyalistleriyle yeniden canlanmasıyla  sejour turizmini sırtlanıyor. Buna karşılık Fransa ile birlikte İzmir Havalimanı da gözden düşüyor ve bir daha da toparlanamıyor.

Bugün Sejour turizmde Fransa ilk 15 ülke arasında yer alabiliyor ancak. İçinde kültür ve şehir turizminin de bulunduğu Türkiye genelinde ise ilk 10 arasına bile giremiyor. Nereden nereye? 

IFTM-Top Resa Turizm Fuarı’nda Türkiye yok

Bu yıl 22 Eylül’de kapılarını açan Fransa’nın en büyük turizm IFTM-Top Resa’da Türkiye yoktu. Ne Bakanlık olarak, ne TGA olarak, Sadece Türk Hava Yolları standının yer aldığı fuarda Türkiye yer almamıştı kısacası. Aslında bu durum, bu yıla özgü değil. Bakanlık 2015-16’dan itibaren Fransa’da herhangi bir fuara katılmıyor artık. Fuarlara katılmadığı gibi, tanıtım bütçesi içinde Fransa’ya ayrılan pay da oldukça gerilerde olmalı. Her ne kadar Bakanlık, tanıtımı farklı mecralarda yaptığını, halkla ilişkiler ve sosyal medya çalışmalarına ağırlık verdiğini, şehirlerde bilbordlarda ya da otobüs sıvamalarında göründüğünü söylese de, Fransa bu konuda oldukça gerilerde. 

Geçtiğimiz aylarda, bir tanıtım başarısı olarak sunulan, Paris Şanzelize’deki Türk Tanıtım Ofisi’nin bulunduğu binanın yüzeyine özel izinle asıldığı söylenen parkart konusunda turizmcilerin söyledikleri de oldukça manidar: Şanzelize’ye Fransızlar uiğramıyor ki, pankart onlara görünmüş olsun diyorlar. 

Bir zamanlar Fransa-Türkiye arasında charter taşımacılığının merkezi olan Adnan Menderes Havalimanı da artık sessiz. 

Ege bölgesindeki turizmcilerin Top Resa Fuarı’nda izlenimi de çarpıcı: Fransa’nın en büyük tur operatörleri Türkiye’den gelen bizlerle görüşmüyorlar bile diyorlar. Tek sordukları, ilgilendikleri fiyat. Temmuz ve Ağustos’ta 5 yıldızlı otelde her şey dahil 70 avrolarda fiyat dışında bir şey duymuyor, ilgilendirmiyor onları. Türkiye’nin fiyatlarının yükseldiğini, Tunus ve Mısır’ın üzerinde olduğunu bildikleri için de, bizi değerlendirmeye bile almıyorlar.

Türkiye’ye charter seferi düzenleyen tek oyuncu Mondial kalmış. Onlar da İzmir’e uçmuyorlar. Antalya’da da, Kemer’de taa Marmara zamanında kalmış. 1-2 tesis ile çalışıyorlar. Onlar da işte Rus'un yanına 20 tane Fransız, 30 tane Fransız koyuyorlar o kadar. 

Tur operatörleri Türkiye'deki bir DMC'yi araya koyuyor. Birden fazla operatörün aynı DMC ile çalıştığı söyleniyor. Türkiye’de Soo Travel ve eski Meeting Point'cıların kurdukları Roket Travel önde gelenler. Anlaşmalar bu acentelerle yapılıyor. 

Bölgeler itibariyle 2025 ilk 8 ay rakamları

Yılın ilk sekiz ayında İzmir Havalimanı’na inen Fransa pasaportlu sayısı 43 bin. Bunun önemli bölümünün gurbetçilerden oluştuğu da verilen bilgiler arasında.

Bodrum Havalimanı’ndan giriş yapan Fransız pasaportlu sayısı on bin, Dalaman Havalimanı’ndan ise üç binlerde. 

Antalya Havalimanı’ndan yine yılın ilk sekiz ayında 143 bin Fransız pasaportlu ziyaretçi giriş yapmış. Ne kadarının gurbetçi olduğu konusunda bir fikir yok ama İzmir için yapılan tahmin burada da geçerli olmalı. Fransa, bu sayıyla Antalya’da 16. sırada yer alıyor. Yine nereden nereye.,..
Türkiye’ye yılın ilk dokuz ayında giriş yapan toplam Fransız pasaportlu sayısı yediyüzbinlerde.

İstanbul ve Anadolu turlarının giriş kapısının İstanbul olduğunu düşünürsek, kalan sayının İstanbul havalimanlarından olduğu söylenebilir. 

Bugün gazetemizin sayfalarında yer verdiğimiz Evre Tur seyahat acentası Ürün ve Pazarlama Müdürü Zerrin Baydar ile yaptığımız görüşmede, 2022’den itibaren İstanbul’un yeniden ilgi odağı olduğu değerlendirmesi ile de uyumlu bu sayılar.

Ama bir zamanların ana kaynak pazarı olan, Türkiye turizminin ilk taşlarının döşenmesinde yer alan Fransızları düşündüğümüzde, bir kez daha sormak gerekiyor: 

Nereden nereye?