Polonya, Çekya, Macaristan, Slovakya gibi Doğu Avrupa ülkelerinin seyahat pazarlarının Batıya göre daha hızlı büyüdüğü ve Batının TUI, Dertour gibi büyük oyuncularının bu pazarlara yönelik plan ve beklentileri, fvw'nin travelTalks konuşmalarında değerlendirildi.

TUI’de Doğu Avrupa ve büyüme alanlarından sorumlu olan Mircea Tudose, grubunun Polonya’daki faaliyetlerini bir “başarı hikayesi” olarak nitelendiriyor. 37 milyon nüfuslu ülke, TUI pazar araştırmasına göre bölgenin açık ara en büyük yurt dışı (outgoing) turizm pazarı. “20 yılı aşkın süredir buradayız ve hep kendi gücümüzle büyüdük. Şu anda 1,2 milyon müşteri ile pazar lideriyiz ve başka ülkelere de açılıyoruz,” diyor, daha önce Grup Strateji Direktörü olarak görev yapan ve 12 yıldır Alman şirketinde çalışan Rumen yönetici.

Avrupa’nın önde gelen turizm grubu iki yıl önce Polonya’yı üs alarak Çekya’da tur operatörlüğüne başladı. Tudose’ye göre TUI burada 100.000 müşteriye ulaştı ve “sert bir rekabette önemli bir pazar payı kazandı.” Şimdi sırada Romanya var; burada yurt dışı seyahat pazarını büyütmek hedefleniyor.

Polonya hâlâ büyük bir potansiyel sunuyor, çünkü giderek daha fazla müşteri yılda ikinci bir seyahat yapabiliyor. Ancak Tudose, Polonya’nın aynı zamanda en olgun pazar olduğunu ve büyümenin yavaşladığını, aynı durumun Çekya için de geçerli olacağını belirtiyor. En hızlı gelişen pazar ise Romanya – özellikle Schengen Bölgesi’ne katılım sayesinde. “Bazı müşteriler Doğu Akdeniz'de deneyim sahibi, ancak çoğu henüz uzun mesafeli bir seyahat gerçekleştirmedi.”

TUI, Macaristan ve Slovakya’da da uzun süredir faaliyet gösteriyor. Budapeşte ve Bratislava’daki işler, coğrafi yakınlık nedeniyle büyük ölçüde Viyana’daki TUI Austria üzerinden yürütülüyor. Çekya’da TUI, kendini açık ara pazar lideri ilan eden tanıdık bir Alman rakiple karşı karşıya: Dertour. REWE grubunun bir iştiraki olan şirket, 2012’de Exim Tours’u, 2019’da ise Fischer Reisen’i bünyesine kattı. Fischer Reisen, 1990’da Vaclav Fischer tarafından kuruldu ve Almanya’da Condor’a satılana kadar kendi adıyla faaliyet gösterdi. Fischer, havayolunu yeniden başlatmak istiyor.

Dertour Sadece Çekya’da Değil

Dertour’un faaliyetleri sadece güçlü olduğu Çekya ile sınırlı değil: Polonya, Slovakya, Macaristan ve Romanya’da da yurt dışı seyahatler için aktif. Dertour Doğu Avrupa direktörü Jiri Jelinek’e göre ana markalar Exim ve Fischer. Exim’in “Karthago” markası da Slovakya, Macaristan ve Romanya’da kullanılmaya devam ediyor.

WP Travel, Ab-in-den-Urlaub ile Büyümek İstiyor

WP Holding, Doğu Avrupa'nın tam kalbinde, Varşova merkezli. Halihazırda Wakacje.pl ve karayolu seyahatlerine odaklanan Szallas Group gibi firmalarla turizm sektöründe aktif olan grup, bu yıl Nisan ayında Çekya merkezli Invia Group’u satın alarak turizm alanındaki varlığını önemli ölçüde artırdı. Invia Group’un içinde Çekya ve Polonya’da faaliyet gösteren online seyahat acenteleri ile Almanya’daki iflas eden Unister grubundan alınan Ab-in-den-Urlaub ve Fluege.de gibi platformlar da yer alıyor.

WP Travel CEO’su Aleksander Kusz şöyle diyor: “Doğu Avrupa’daki seyahat pazarı büyüyor, Almanya’da ise offline’dan online’a geçişten fayda sağlıyoruz.”

Check24 ve HolidayCheck gibi rakiplerden çekinmediğini belirten Kusz, “Almanya’daki OTA (Online Seyahat Acentesi) pazarı büyüyor ve farklı konumlanan birçok oyuncuya yer var,” diyor.

Wakacje.pl hem online hem fiziksel seyahat acenteleri ile faaliyet gösteriyor. Kusz, “Bizim iş modelimiz tur operatörlüğü değil; teknoloji odaklı bir şirketiz, moda sektöründeki Zalando gibi, dağıtımı sağlıyoruz,” diyor. Polonya’da WP, Dertour’un Exim markasını satıyor, gelecekte TUI’yi de platformlarına dahil etmeyi hedefliyor.

Sinerjiler: Teknoloji, DMC ve Otel İşbirlikleri

TUI, Dertour ve WP gibi şirketler, teknoloji, satın alma ve destinasyon yönetimi (DMC) gibi alanlarda sinerji yaratmaya çalışıyor. Tudose şöyle diyor:

“Ölçek avantajımız var ama bu maliyetlerde rekabetçi kalmak için gerekli.”

Dertour’dan Jelinek de ekliyor: “Doğu Avrupa’da, Doğu Akdeniz destinasyonları çok daha önemli bir rol oynuyor.”

Örneğin Polonya’da, Antalya tek başına tüm seyahat edenlerin %25’ini çekerken, Mısır %14’lük paya sahip. Almanya’daki gibi Mallorca birinci değil; Yunan adaları (Girit, Rodos) öne çıkıyor.

Satış Kanallarında Farklılıklar

Jelinek’e göre satış kanalları da farklı: Polonya ve Çekya online kanallara yatkın.

“Yıllar içinde online mağazalar ve çağrı merkezlerini entegre eden bir sistem geliştirdik.”

Ayrıca Almanya’daki gibi geniş uçuş seçenekleri yok; düşük maliyetli havayolları (WizzAir gibi) ve charter uçuşlara daha fazla ihtiyaç var – hatta uzun mesafeli uçuşlarda bile.

Polonya'daki En Büyük 5 Tur Operatörü (2024)

Kaynak: Wiadomości Turystycznych, sadece Polonya’daki faaliyetler:

TUI Poland – 1,142 milyar euro

Itaka Poland – 1,089 milyar euro

Rainbow Tours – 942 milyon euro

Coral Travel – 743 milyon euro

Exim Tours – 226 milyon euro

Coral Travel Polonya’da dördüncü sırada

Polonya’daki büyük Alman şirketlerin yanı sıra, yerel güçlü oyuncular da var:

Itaka, Rainbow Tours (hisseleri borsada işlem görüyor), ve tatil otelciliğine giren White Olive gibi markalar önemli rol oynuyor. Coral Travel, Polonya’da 4. sırada yer alıyor. Itaka, 2016’da Çekya’daki köklü firma Cedok’u satın alarak güçlü bir marka daha bünyesine katmıştı. Türk gruplar Coral Travel ve Anex de Doğu Avrupa’da aktif.

TUI’den Tudose durumu şöyle özetliyor:

“Herkes pastadan olabildiğince hızlı pay kapmaya çalışıyor. Ama önümüzdeki yıllarda bir konsolidasyon bekliyorum. Her iş modeli sürdürülebilir değil.”

Wiadomości Turystycznych dergisine göre Polonya’da 30 büyük tur operatörü var; ancak ilk dört şirket pazarın %85’ini elinde tutuyor.

Yapay Zeka ve Online Seyahat Geleceği

Aleksander Kusz, yapay zekanın online seyahat sektörüne yeni bir ivme kazandıracağını söylüyor:

“Veri kalitesi çok önemli. Alman OTAlar burada biraz daha avantajlı.”

Polonya’da veri kalitesi ve fiyat/uygunluk bilgilerinin güvenilirliği daha düşük.

E-Sky Batı’ya Açılıyor

WP’nin Almanya’daki OTA satın alımı bir ilk değil: 2024’te E-Sky Group, Thomas Cook’un iflas sonrası Çinli Fosun’a geçmiş Batı Avrupa faaliyetlerini devraldı. Bu ilginç bir geri dönüş, zira Neckermann Reisen (eski TC markası) Polonya ve Macaristan’da bir zamanlar en büyük operatörlerden biriydi.

“Biz aracı kalacağız, tur operatörü olmayacağız.”

— Aleksander Kusz (WP Travel)