1993 yılı Mart ayında tek bir salonda ilk kez düzenlenen Moskova -MITT Fuarıyla başlayarak, piyasaya fiyat ve katalog sunumları hep bu tarihte yapılmaya başlanmıştı. Tur Operatörleri ve Oteller bu Fuardan önce piyasaya hemen hiç fiyat deklare etmezlerdi. 1991 de yıkılan Sovyetler sonrası zaten kapitalist sistem ve tatille yeni tanışan kitlelerin de tatil satın alma alışkanlıkları yeni yeni oluşmaktaydı. Otellerde de, Tur Operatörlerinde de hemen Temmuz-Ağustos ayında masaya oturup gelecek yıl anlaşmalarını yapalım telaşı da hiç yoktu. Rusya Otel anlaşmaları, yıl sonunda ve hatta Ocak-Şubat aylarında imzalanmakta ve hele o sıralar gelmekte olan Avrupa erken rezervasyonları umut verir ise Rusya fiyatları da buna göre ayarlanmaktaydı. Mart başında yer alan ITB Berlin’de, Rusya için otel anlaşması finalize ettiğim çoktu! Hatta Antalya’da kapı kapı Otel gezmektense Berlin’de tüm Otelcileri bir arada bulmak ve iki gün içinde iş bitirmek çok daha kolay ve ‘’fizıbıldı’’. 

Rusya’da 2000’lere doğru bazı lüks otel rezervasyonları Ocak’tan ve hatta öncesinden turistlerce talep edilmeye başlamış ve bu segment otel satan operatörler, otellerden fiyat alıp müşteriye vermek için baya zorlanırdı. Hatta fiyat olmadan, müşteriden ön ödeme alıp rezervasyon yaptığımız dahi olurdu.

Bu akış içinde 2002 yılı Eylül aylarından itibaren 25-30 üst segment oteli, iki üç tur toplantılarla ziyaret ederek fiyat anlaşması yapmaya ve zorla erken rezervasyon indirimi alarak Ocak ayında Moskova ve Kiev’de lansman yapmaya ikna etmeyi başarmıştık.

Kasım 2002’de turizmgazetesinde de haber olan bu çıkışımız ile 26-28 Ocak 2003 te Moskova’da ve Kiev’de katılımcı otellerle yüzlerce yerel acentaya ilk kez erken rezervasyon sistemi ile fiyat ve katalog sunmuştuk (aşağıda özet haber) . Rusya ve Ukrayna’da bu fikrin ilk uygulayıcısı olarak güya bize ‘’exclusive’’ olması gereken bu sistem, daha sunumun haftası dolmadan genele yayıldı ve tüm operatör ve oteller early booking  reklamına ve satışına hemen başlamışlardı. 

İlginç olan, bizim Rusya’da bu sistemi duyurmamız, sanırım Türkiye’yi de tetikledi ve ya aynı yıl ya da 2004’te Türkiye’de de erken rezervasyon sistemi devreye girdi. Yani sonuç olarak arz, talebi yönlendirebilen bir güçtü ve toplumun geç satın alma alışkanlıkları kalıcı bir karakter olamazdı!

Elbette erken rezervasyon sistemi, kendi içinde bir hesap barındırsa da tüketicinin gözünde farklı anlamlar taşımaktadır. Özellikle erken satan ve sezon öncesinden stop çekip-dolan popüler otellerde bu sistemin etkinliği tartışılmaz. Ama orta-alt düzeyde talep alan oteller için turist gözünde pek de bir cazibe yarattığı söylenemez çünkü profesyonel turist ;  ‘’son hafta zaten inerler’’ diyip beklemeyi tercih de etmekte. ‘’Last minute’’ denilen olgu da zaten early booking ‘in antitezi olarak bir gerçek.

Fakat her nasılsa, aynı otelde hem early booking hem last minute satış yapmayı becermek de Tur Operatörlerinin ve elbette otellerin bir mahareti olsa gerek… Hele aynı otelde Ocak’ta yapılan erken rezervasyon indirimini Mart sonuna kadar diye duyurup, sonra Nisan’da da, Mayıs’ta da ve daha da ötesinde sürdürmek, konunun artık en uç noktası olsa gerek.

Otellerin ve Tur Operatörlerinin erken rezervasyon indirimin inandırıcılığını korumaları ve Temmuz’da aynı uçaktaki yolcuların Ocak’ta alanla, bir hafta kala alanın aynı fiyatı ödediklerini anlayınca erken alanın keyfini kaçırmamalarını dilerim.

Bu vesileyle Rusya’da bu sistemi uygulamak için verdiğimiz çabada ilk desteği sunan ve şimdi hayatta olmayan değerli turizmci dostlarım Sevgili Mehmet Tüfekçioğlu ve Sevgili Ruhi Çuhadaroğlu’nu rahmet ve saygıyla anarken, tüm sektöre ve dostlara da sağlıklı ve mutluluk dolu yıllar dilerim.

Ekler: Meraklısına, 2002 Kasım’da ve 2003 Ocak’ta Turizmgazetesi.com da konuyla ilgili yapılan haberlerden özetler…