Turizmde başarı sadece rakamlarla ölçülmez. O rakamların arkasındaki çeşitlilik, özgünlük ve kalite de en az nicelik kadar önemlidir. Türkiye’nin konaklama envanterine bakıldığında bu durum açıkça görülüyor:

Kültür ve Turizm Bakanlığı istatistiklerinde “butik otel” kategorisi var. Ancak rakamlara baktığınızda ortaya çıkan tablo şaşırtıcıdır. İstanbul gibi dünyanın en kozmopolit şehrinde yalnızca birkaç “belgeli butik otel” görünür. Antalya gibi Türkiye’nin turizm başkentinde ise bu sayı iki elin parmaklarını geçmez. Oysa sahada yüzlerce tesis, kendini “butik otel” olarak tanımlıyor.

Peki bu çarpıklığın nedeni ne?

Birincisi, mevzuatın yetersizliği. “Butik otel” için resmi tanım çok dar tutulmuş, belediye belgeli tesislerin çoğu bu kategoriye giremiyor. İkincisi, turizmde büyük yatırımları destekleyen politikalar, küçük ölçekli özgün tesisleri görünmez kılıyor. Üçüncüsü ise pazarlama dili ile resmi istatistikler arasındaki kopukluk: İşletmeci kendini “butik” diye tanıtıyor, bakanlığın verisinde 2★ veya 3★ olarak yer alıyor.

Avrupa’da durum farklı. “Boutique hotel” ayrı bir kimlik olarak tanınıyor, “rural hotel” kategorisi ile kırsal turizm destekleniyor. İspanya’nın köy otelleri, İtalya’nın agriturismo tesisleri, Fransa’nın şato otelleri bu sayede markalaşıyor. Bizde ise kırsal turizm potansiyeli henüz resmi kayıtlara bile girmemiş durumda.

Türkiye’nin elinde aslında çok güçlü imaj örnekleri var. Nevşehir’deki Müze Otel, dünya çapında bilinen bir marka haline geldi. Ama sadece Nevşehir değil; İstanbul, Antakya ve Antalya’da da Müze Otel örnekleri mevcut. Bu da gösteriyor ki Türkiye, özgün konseptler yaratabilme kapasitesine sahip. Ne var ki bu örnekler bireysel çabaların ürünü; sistematik bir stratejinin parçası değiller.

Turizm yatırımlarının yönü yıllardır beş yıldızlı dev resort otellere çevrilmiş durumda. Oysa dünya turistinin talebi farklı: Kişisel deneyim, küçük ölçek, yerel dokunuş, özgünlük. Bizim resmi kayıtlarımızda görünmeyen butik oteller aslında tam da bu talebe yanıt veriyor.

Türkiye artık turizm stratejisini gözden geçirmek zorunda. Kör gidişle büyüyen beş yıldızlı arz fazlası, sürdürülebilir turizmi tehdit ediyor. Çeşitliliği kayıt altına almak, butik ve kırsal otelleri tanımlamak, desteklemek ve görünür kılmak şart. Aksi halde ülke, kendi geleceğini istatistiklerde yok saymaya devam edecek.