Yıl 2007 ve Almanya’da Avrupa Wellness Enstitüsü’nde (Europäisches Wellness Institut) Wellness Danışmanlığı Sertifika Eğitimi'ne katılıyorum. Eğitmenimiz wellness’ı açıklarken stresi tanımladı ve iki çeşidinin olduğunu söyledi. Tüm katılımcılar gibi ben de stresin çeşitlerinin olduğunu ilk kez duyuyordum. Vücut ve zihin üzerinde farklı etkileri olan stres çeşitleri, yani eustres ve distres.

İnsanların çoğunun stres olarak adlandırdığı stresin ayrımını yaparsak distres oluyor, yani "olumsuz stres".

Bir de eustres var… Endokrinolog Hans Selye 1976'da Yunanca "iyi" anlamına gelen eu- öneki ile İngilizce stres kelimesini birleştirerek eustres, yani "iyi stres" kavramını ortaya attı.

Eustres, bize enerji ve heyecan veren olumlu strestir. Heyecan kısmı yönetilebilir niteliktedir. Daha başarılı olmamız için bize ilham verir. Örneğin bir konferansa konuşmacı olarak davet edildiniz ya da bir yarışmaya katılıyorsunuz. Buradaki stres, eustres olarak adlandırılır. Eustres, performansınızı artırmaya ya da karşılaşılan bir durumda çözüm üretmeye yardımcı olur.

Distres ise, çoğu insan tarafından tanınan, insanın üstesinden gelemeyeceği bir durumla karşı karşıya kaldığında ortaya çıkan strestir. Bu çeşit stres, kaygıya, uyku bozukluklarına ve uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir.

Özetle, eustres motive edip güçlendirirken, distres sıkıntı verici ve zararlı olabilir. Her iki stres çeşidinin de birey üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkileri vardır.

İsterseniz bunu biraz da turizme uyarlayalım.

Turist açısından eustres, yolculuk öncesi hazırlık yaparken, yeni yerler ve kültürler keşfetme arzusu yaşarken, sürprizlerle dolu seyahatlerin vb. verdiği olumlu gerilimdir, diyebiliriz.

Turist açısından distres, uçuş iptalleri ya da gecikmeler, bagajların kaybı, beklenilenden düşük hizmet kalitesi, dil engelleri, kültürel uyumsuzluk gibi durumlar olabilir.

Stres çeşitlerine bir de turizm çalışanları açısından bakalım:

Eustres, sezonda işler yoğun da olsa, hizmet verme heyecanı, yoğun tempoda çalışmanın verdiği canlılık duygusu, misafirlerin memnun kaldıklarındaki duyulan tatmin hissi gibi durumlarda ortaya çıkar.

Distres ise personel yetersizliğinin yanında aşırı yoğunluk, çalışma saatlerinin uzun ve düzenli olmaması, memnun olmayan müşteriler, ücretlerin düşüklüğü, konaklama sektöründe sezonluk istihdam edilme, yönetim yetersizliği gibi durumlardaki stres olarak sayılabilir.

Sizin stresiniz hangi çeşide daha yakın?