Uzun yıllar önce ortaokuldaki Türkçe öğretmenimiz Feriha -Tuncel-Hanım, yalanlar üçe ayrılı demişti. “Yalan, kuyruklu yalan ve istatistik”. Kuşkusuz ironi yapıyordu. Ama aradan yaklaşık 60 yıl geçtiği halde, yaşadıklarım bu sıralamayı sürekli doğruladı.

Örnek vermem gerekirse;

Yaklaşan yerel seçim öncesinde 2024 yılı için açıklanan asgari ücret,  bir önceki yıl uygulanan asgari ücretin yaklaşık iki katı. Oysa TUİK’e göre enflasyondaki artış yaklaşık yüzde yetmişti. 

Resmî açıklamalar; 2024 yılı için belirlenen artış oranının, dar gelirli yurttaşları  enflasyona ezdirmemek amacıyla hesaplandığı yönündeydi. 

TÜİK’in açıkladığı 2023 yılı enflasyon oranı; yüzde yetmiş iken artışın yüzde yüzün üzerinde belirlenmesi, çok ilginçti. Acaba “Asgari Ücret Komisyonu” TUİK’in değil, ENAG’ın artış oranlarını esas alarak bu zam miktarını açıklamış olabilir miydi? 

Aynı soru yurda gelen turist sayısı ve kişi başına yapılan döviz cinsinden harcamalar için de sorulabilir miydi? 

Bakanlık sürekli artan turist sayılarından ve yükselen döviz girdilerinden söz ederken, geride bıraktığımız sezonda, Antalya başta doluluklardaki düşüş oranlarını açıklayacak ,sağlam bir gerekçe bulamıyordu. Sonunda -sanırım-  bulduklarına inandılar. 

Gelen turist sayısı; 2023 yılında Bakanlığın önceden açıkladığı tahminlere çok yaklaşmıştı. Ancak bazı Rus özel girişimciler ,özellikle Antalya’da evler satın alarak, gelen turistlerin bu mekanlarda konaklamasını sağlıyorlar ve belgeli konaklama tesisleri bu yüzden boş kalıyordu. 

Yukarıdaki bakış açısı; son birkaç yılda hızla artan Edirne ve Artvin sınır kapılarından giriş ve genellikle birkaç saat sonra, ülkelerine çıkış yapan, milyonlarca kişinin istatistiklerde hangi kategoride değerlendirildiklerini  açıklamaya kuşkusuz yetmiyordu. Üstelik T.C Pasaportu taşıyan kendi yurttaşlarımızın - yaklaşık yedi milyon kişi, hangi nedenlerle turist olarak değerlendirildikleri sorusuna da yanıt vermiyordu.

Ancak  Meclisi harekete geçirdi. Hızla bir yasa çıkarılmasına yetti. 

Yıllarca üzerinde hiç durulmayan, yaklaşık 3 milyon -gizli-yatak kapasitesini oluşturan ikinci konutların, kısa süreli kiralanmalarını engelledi. Bu tür konutların nitelik kriterlerini değerlendirmek ve belgelendirme yetkileri tümüyle Bakanlığa verildi. Bir anlamda oyun dışı bırakıldılar.

Bir yandan sezonluk tesislerin yıl boyu doluluk oranlarını yükseltme çabaları sürerken, öte yanda elde kalan son doğa harikaları -koylar- teker teker turizm yatırımları gerekçesinin arkasına gizlenerek, imara açıldılar. Öyle ya neredeyse gökten turist yağıyordu. 

Gelen kişi sayılarında sıra atlıyorduk. 

Ama gelin görün ki, gerçek hiç de anlatıldığı gibi değildi.

Elde edilen gelir ve ziyaretçi sayıları ile kişi başına yapılan harcamaların ve ilan edilen beklenti hedeflerinin sürekli değiştirilmeleri, aslında ortada bir tutarsızlık olduğunu açık seçik gösteriyor. 

Nedenlerine bakalım:

Turizm Databank'ın BDDK verilerinden yaptığı analize göre; konaklama tesislerinin bankalara olan nakdi kredi borçları; Ocak-Kasım 2023 döneminde yaklaşık % 164 artarak, 88,6 milyar liraya ulaştı. 

Reel artış oranı % 72,4. -Ortalama Dolar kuru ile hesaplandığında,- nakdi kredi borçlarındaki artış % 86 oranıyla, 2,0 milyar Dolardan 3,8 milyar dolara yükselmiş.

Konaklama sektörünün kullandığı gayri nakdi krediler ise % 442 oranında yükselerek, 19,2 milyar TL artmış. 2022 yılında gözlenen artış ise sadece 3,5 milyar lira.

Geride bıraktığımız sezondaki artış oranları eklendiğinde, turizmcilerin bankalara olan kredi borçlarındaki artış % 164 ile 103,6 milyar liraya yükselmiş. 2022 yılında bu miktar 38,5 milyar lirada kalmış. Dolar ile hesaplandığında; kredi borçları 2,3 milyardan, 4,4 milyar Dolara yükselmiş. 

Çok iyi geçtiği ifade edilen bir sezonda, sektörün kredi taleplerindeki artış oranları, Bakanlığın çizdiği iyimser tabloyu doğrulamıyor. Enflasyon etkisi çıkarıldığında; kredilerdeki reel  % 71-72 oranındaki artışın asıl nedeninin; büyümeden çok kısa vadeli mali güçlüklerden kaynaklandığı anlaşılıyor.

Kısaca 2023 çok iyi geçmemiş.

2024 yılının Turizmcilere mutluluk ve başarı getirmesi dileklerimle.